Şəkidə gəzməli yerlər

Şəki Xan sarayı XVIII əsrin sonlarında, 1762-ci ildə Hüsseyn xan tərəfindən inşa etdirilmiş və Azərbaycan memarlığının şah əsərlərindən biri kimi qiymətləndirilir. Sarayın əsas özəlliyi, heç bir mismar və yapışqan istifadə olunmadan quraşdırılmış şəbəkə pəncərələridir. Bu pəncərələr minlərlə rəngli şüşə parçası və taxta detaldan ibarət olur və interyerə çoxrəngli işıq oyunları gətirir. Sarayın divar və tavanları yerli rəssamlar tərəfindən naxışlarla və divar rəsmləri ilə bəzədilmişdir. Hər bir otaq fərqli məqsədə xidmət edib və sarayın yerləşdiyi bağ və memarlıq üslubu o dövrün Şəki xanlığının gücünü və zövqünü nümayiş etdirir. UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilən bu abidə, Şəkiyə gələn hər turistin ilk dayanacağıdır.

Şəki Xan Məscidi Kompleksi şəhərin mərkəzində, Xan Sarayına yaxın ərazidə yerləşir və XVII əsrə aiddir. Kompleksə məscid binası ilə yanaşı, minarə, mədrəsə və hamam daxildir. Bu məkan təkcə dini ibadət üçün deyil, həm də elmi və ictimai tədbirlərin keçirildiyi mərkəz olmuşdur. Mədrəsədə dövrün görkəmli alimləri dərs demiş, minarədən azan verilmiş və hamam şəhər əhalisinin gündəlik həyatının bir parçası olmuşdur. Kompleksin memarlığı sadə, lakin funksionaldır; daxili divar bəzəkləri isə İslam memarlığının zərif elementlərini əks etdirir. Günümüzdə bu məkan həm ibadətgah, həm də turistik ziyarət yeri kimi qorunub saxlanılır.

Qədim İpək Yolunun üzərində yerləşən Karvansaray binası, orta əsrlərdə Şəki şəhərinin ticarət mərkəzi olmuşdur. Burada uzaq ölkələrdən gələn tacirlər qalır, mallarını saxlayır və digər ticarətçilərlə əlaqə qururdular. Karvansaray iki mərtəbəli, dördkünc həyətli və qalın daş divarlı tikilidir. Aşağı mərtəbədə anbarlar və tövlələr, yuxarı mərtəbədə isə tacirlərin qalması üçün otaqlar yerləşirdi. Günümüzdə bu bina öz tarixi görünüşünü qoruyaraq mehmanxana və restoran kimi fəaliyyət göstərir. Burada qonaqlar həm tarixi ab-hava ilə tanış olur, həm də milli mətbəxin dadına baxa bilirlər. Karvansaray həm yerli, həm də xarici turistlər üçün unikal təcrübə təqdim edir.

Şəkidən təxminən 5 kilometr aralıda yerləşən Kiş kəndindəki bu qədim məbəd, Qafqaz Albaniyasının erkən xristian irsini əks etdirən ən mühüm abidələrdən biridir. Tarixçilərin fikrincə, bu məbəd Qafqazda inşa edilən ilk xristian ibadətgahlarından biri olub və eramızın IV-V əsrlərinə aiddir. Məbəd daş materialdan tikilmişdir və öz sadəliyi ilə seçilir. Tikilinin içində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində burada xristian missioner və din adamlarının basdırıldığı qəbir qalıqları aşkar edilmişdir. Bu məkan təkcə dini baxımdan deyil, həm də tarixi və arxeoloji baxımdan əhəmiyyətli bir mərkəzdir və UNESCO tərəfindən qorunan abidələr sırasında yer alır.

Marxal Şəki şəhərinin bir neçə kilometrliyində, dağların qoynunda yerləşən müasir turizm kompleksidir. Bu məkanda təmiz dağ havası, füsunkar təbiət mənzərələri və yüksək komfortlu istirahət imkanları bir araya gəlir. Kompleksdə lüks otellər, restoranlar, spa mərkəzləri və müxtəlif əyləncə zonaları fəaliyyət göstərir. İstər romantik istirahət, istərsə də ailəvi səyahət üçün ideal bir seçimdir. Eyni zamanda, kompleksdən Şəki şəhərinə və ətraf kəndlərə təşkil olunan tur və ekskursiyalar da mövcuddur. Marxal, şəhər səs-küyündən uzaq, təbiətə yaxın, lakin tam komfortlu bir istirahət arzulayanlar üçün idealdır.

Şəkidə yerləşən Az Abrau muzeyi regionun qədim üzümtikmə və şərabçılıq ənənələrinin qorunması və təqdim olunması məqsədi ilə yaradılmışdır. Bu muzeydə ziyarətçilərə Şəki bölgəsində yetişdirilən yerli üzüm sortları, onlardan hazırlanan şərab növləri və şərabçılıq tarixi barədə ətraflı məlumat verilir. Muzeydə həmçinin şərab dadım seansları təşkil olunur və turistlər burada yerli məhsulların dadına baxa bilirlər. Bu məkan həm qastronomiya turizmi, həm də mədəni maraqlar baxımından xüsusi diqqətə layiqdir. Muzey ziyarətçilərə həm dad, həm də bilik baxımından zəngin bir təcrübə vəd edir.

Şəkidə ən məşhur və özünəməxsus dadlı hədiyyələrdən biri Şəki halvasıdır. Şəkər tozu, qoz, hil və xüsusi xəmir qatları ilə hazırlanan bu desert, şəhərin kulinariya simvoluna çevrilmişdir. Halva əsasən ailəvi və xüsusi günlər üçün hazırlanır, lakin şəhərin müxtəlif nöqtələrində bu ləzzəti almaq mümkündür. Bundan başqa, şəhərdə sənətkarlıq emalatxanaları və suvenir dükanları da fəaliyyət göstərir. Buradan toxunma xalçalar, mis və bürünc qablar, taxta oyma suvenirlər və şəbəkə sənəti nümunələri almaq mümkündür. Bu əşyalar sadəcə hədiyyə deyil, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin daşıyıcısı kimi dəyər daşıyır.

Şəki təkcə bir şəhər deyil – o, Azərbaycan tarixinin, memarlığının, mətbəxinin və təbiətinin canlı ensiklopediyasıdır. Hər küçəsi, hər tikilisi, hər ləzzəti bir hekayə danışır. Əgər siz də Azərbaycan mədəniyyətini daha yaxından tanımaq, təbiət qoynunda dincəlmək və unikal hədiyyələr almaq istəyirsinizsə, Şəki sizin üçün doğru ünvandır. Bu şəhərdən bir dəfə keçmək kifayət edir ki, gələcək səfərlərinizi də planlayasınız.